تهدیدات و فرصت‌های جنگ نفتی برای ترامپ

پایگاه رهنما:

در شرایطی که بروز بحران کرونا و کاهش جهانی تقاضا در بازار نفت و ناتوانی کشورهای عمده تولیدکننده نفت در رسیدن به توافقی برای کاهش تولید منجر به سقوط شدید قیمت نفت شده است در میانه این جنگ نفتی روز چهارشنبه مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا فاش کرد که در مورد این مساله با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی‌ها گفتگو کرده است. محتوای دقیق این مذاکره و یا به عبارت بهتر انتظارات واشنگتن از ریاض اعلام نشده و صرفا مورگان اورتاگس سخنگوی کاخ سفید در بیانیه ای که در وب سایت وزارت امور خارجه ایالات متحده منتشر شد ، اذعان نموده که پمپئو در این تماس تلفنی بر ضرورت نقش آفرینی ریاض برای حفظ ثبات در بازار انرژی تأکید کرده است.

بررسی مواضع سیاستمداران آمریکایی طی هفته اخیر دیدگاه ناهمسو نخبگان سیاسی این کشور در مورد آثار و تبعات ادامه روند کاهش قیمت را نشان می دهد.

به گزارش پولتیکو به نقل از منابع آگاه ، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریكا از برنامه های عربستان سعودی برای بیرون راندن روسیه از برخی بازارهای نفتی با افزایش تولید نفت كاملاً راضی است. بر این اساس ترامپ برنامه‌های نفتی ریاض در مقابله با مسکو را تائید کرده و تنها نگرانی او زیان دیدن تولیدکنندگان سوخت آمریکا در اثر سقوط قیمت نفت بوده است.

این رسانه به نقل از منابع آگاه اعلام کرد ترامپ در تماس تلفنی در ۹ مارس با محمد بن سلمان به او گفت که قیمت‌های را پایین نگه دارد، اما این قیمت‌ها به شکلی باشد که تولیدکنندگان آمریکا متضرر نشوند و همچنان در بازار نفتی حضور داشته باشند.

از طرف دیگر ترامپ که با تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد آمریکا دست و پنجه نرم می کند ضمن اعلام اینکه دولتش "مقادیر زیادی" نفت خام برای ذخایر استراتژیك نفتی خریداری می كند می تواند از رضایت نسبی مصرف کنندگان نسبت به کاهش قیمت بنزین برای حفظ قدرت کارزار انتخاباتی اش امیدوار باشد. وی در اینباره گفته است: "این بزرگتر از هرگونه طرح کاهش مالیاتی است که می توانید بدهید".

همچنین این واقعیت که رقابت نفتی موجود میان روسیه و عربستان به عنوان بنیانگذاران اوپک پلاس به سود واشنگتن است نمی توان چشم پوشی کرد به صورتی که اکنون این اتحاد رو به فروپاشی می رود. در حال حاضر از سوی دیگر رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس خبری نیز مجددا از متضرر شدن مسکو بویژه در کاهش سهم از بازار انرژی اعلام خرسندی نمود و گفت: این برای روسیه بسیار ویران کننده است زیرا وقتی به آن نگاه می کنید ، کل اقتصاد آنها بر این اساس استوار است و ما کمترین قیمت نفت را طی ده ها سال داریم ، بنابراین این برای روسیه بسیار ویران کننده است. [همچنین] این برای عربستان سعودی بسیار بد است آنها درگیر رقابت هستند. در زمان مناسب من درگیر می شوم.

حال سوال این است که آیا تماس روز چهارشنبه نشاندهنده فرا رسیدن زمان مناسب مورد ادعای ترامپ است؟ به طور حتم در میان نخبگان سیاسی آمریکا همه مانند ترامپ نسبت به روند نزوی قیمت نفت رضایتمندی ندارند. در اوایل ماه جاری ، 10 سناتور جمهوریخواه ، اکثراً از ایالت های تولید کننده نفت، از ترامپ خواستند موضوع تهدید روسیه به تحریم برای برقراری ثبات در بازار نفت را در دستور کار دولت آمریکا قرار دهد. همچنین یک گروهی 13 نفره از سناتورهای جمهوریخواه روز دوشنبه  با ارسال نامه ای به محمد بن سلمان خواستار آن شدند كه ریاض تصمیم اخیر خود در مورد افزایش تولید و گسیل نفت به بازار جهانی را متوقف كند.

این نمایندگان کنگره خواستار تعامل دیپلماتیک دولت با سعودی ها هستند تا بتوانند پیامدهای مخرب اقتصادی ناشی از جنگ نفتی میان عربستان و روسیه بر صنایع نفتی آمریکا را مهارکنند. بدون شک با ادامه روند کنونی بخش زیادی از صنایع نفتی آمریکا که با هزینه بالا در حال تولید نفت هستند ورشکست خواهند شد. در حالی که برای بازده بودن تولید نفت شل در آمریکا به قیمت 70 دلار در هر بشکه نیاز هست اما اکنون وجود تخفیف های گسترده در بازار فروش موجب معامله شدن نفت با 15 دلار ، 10 دلار و حتی 8 دلار در هر بشکه شده است. به طور مثال آرامکو عربستان اعلام کرده در آوریل نفت خود را با تخفیف ویژه برای پالایشگاه های اروپایی با قیمت تقریبی 15 دلار در هر بشکه عرضه خواهد کرد.

اما آیا مذاکرات آمریکا با مقامات عربستان برای اقناع ریاض به کاهش تولید مثر ثمر خواهد بود؟ سایت بلومبرگ ادعا کرده است که پاسخ سعودی‌ها به درخواست ترامپ مثبت بوده است؛ ادعایی که باید در آن تشکیک کرد.

طی یک سده گذشته ، روابط دوجانبه ای که نخستین بار توسط فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا و ملک عبدالعزیز بن سعود در یک کشتی جنگی ایالات متحده در فوریه 1945 برقرار گردید، به دلایل مختلفی تغییر کرده است. در حالی که عربستان سعودی هنوز ممکن است صادرکننده برتر نفت خام جهان باشد ، ایالات متحده دیگر به عنوان مصرف کننده به ریاض نیازی ندارد.

در سال 2001 ، ایالات متحده به طور متوسط ​​روزانه 2.66 میلیون بشکه نفت خام از سعودی وارد می کرد. در سال 2018 ، این رقم به 1.47 میلیون بشکه در روز کاهش یافت که 44 درصد کاهش یافته است. آمریکا اکنون خود به رقیب جدیدی در بازار نفت تبدیل شده و این خطری برای سعودی ها نیز محسوب می شود. خطری که ریاض چندان بی میل به از میان برداشتن این رقیب جدید نیست. این در حالی است که برنامه های بلندپروازانه اقتصادی بن سلمان نیاز ریاض به منایع مالی نفتی را افزایش داده و به همین خاطر ریاض حاضر به پذیرش یکجانیه کاهش عرضه نفت در نشست اوپک پلاس نشد.

از طرف دیگر با کاهش اهمیت نقش غرب آسیا در دکترین سیاست خارجی آمریکا در دوران ترامپ اکنون سیاستمداران آمریکایی باید بفهمند پیش فرض اساسی روابط ویژه بین واشنگتن و ریاض طی دهه های گذشته- نفت برای امنیت - دیگر قابل اجرا نیست. البته مخالفت سعودیها با درخواست نفتی آمریکا بی سابقه نیست.

در طول جنگ سرد اگرچه روابط نزدیک ایالات متحده و عربستان منجر به کاهش قدرت اهرم نفتی مسکو برای فشار بر محور غرب می شد اما با این حال ایالات متحده در سال 1986 تلاش كرد تا عربستان سعودی را متقاعد كند كه جنگ نفتی بوجود آمده در آن برهه را ترك كند. در آن زمان ، رونالد ریگان رئیس جمهوری معاون خود جورج بوش را برای ترغیب سعودی‌ها به تغییر مسیر خود اعزام کرد که بوش نتوانست ریاض را متقاعد کند و جنگ قیمت نفت شش ماه دیگر ادامه یافت.

اکنون نیز دقیقاً مشخص نیست که دولت ترامپ برای فشار بر عربستان یا روسیه به منظور کاهش تولید نفتشان چه کاری می تواند انجام دهد. برخی اوقات ممکن است جنگ بر سر سهم بازار ماهها طول بکشد علاوه بر اینکه در شرایط کنونی تنها همراهی عربستان موجب بهبود اوضاع قیمت ها نخواهد شد.

نیجریه، بزرگترین تولید کننده نفت در آفریقا ، در حال فروختن نفت پرچمدار خود Qua Iboe با تخفیف 3.10 دلار در هر بشکه زیر نرخ رسمی برنت است. کلمبیا در حال فروش نفت خام واسکونیا با تخفیف 7.75 دلار در هر بشکه است.

در بخش مصرف نیز روند نزولی است. با شیوع کرونا و پایان فصل سرما مصرف سوخت در برخی کشورها از جمله فرانسه و ایتالیا یک سوم یا بیشتر کاهش یافته است و پالایشگاهها مجبور به کاهش میزان تولید نفت خام پالایشی هستند.